Δεν είναι τυχαίο πως, αυτό το κείμενο επιλέγεται να γραφεί σε ένα καφέ που ονομάζεται “το κουμπί”. Το μόνο ενδεχομένως κοινό με την ταυτότητα του μαγαζιού είναι η αναζήτηση των μεθόδων που έχουν ως σκοπό να συρράψουν τις ανθρώπινες σχέσεις ή να τις φέρουν για κάποιο χρονικό διάστημα πιο κοντά διαμέσου κουμπιών. Ο τόπος είναι απλά μία επιλογή σε ένα event που είχε ως σκοπό της συγγραφή. Μία σιωπηλή κοινωνικοποίηση μεταξύ αγνώστων, που συγκεντρώνονται για να γράψουν τις σκέψεις ή τις εργασίες τους. Δεν υπήρχε λόγος για συζητήσεις, παρά μόνο την τοποθέτηση του ανθρώπινου παράγοντα σε μία κατά τ’ άλλα μοναχική διαδικασία. Αναζητώντας την εξιδανίκευση των ανθρώπινων μοχλεύσεων στους άλλους και μετά στον εαυτό μας, καταλήγουμε λαϊκά να λέμε πως ψάχνουμε “τα κουμπιά” του/της. Αλλά πριν από αυτό, είμαστε έτοιμοι να κοινωνικοποιηθούμε στην εποχή των κυνικών σχέσεων;
Το σήμερα
Ο σκληρός οικονομικός κόσμος που αναζητά πελάτες και χρήζει αφεντικά, σου δίνει 5’ λεπτά για συναισθηματισμούς την ημέρα (εκτός 8ώρου) και μετά σε θέλει σκληρό σα βράχο. Η αμφιβολία, που γεννά η οικονομική ανασφάλεια, μας κάνει καχύποπτους και δύστροπους. Ο διχασμός που προκαλούν επίσης κοινωνικά και πολιτικά θέματα, ναι μεν δημιουργούν την πολυφωνία στη δημοκρατία αλλά προκαλούν μία κοινωνική αναταραχή. Προστίθενται λογιών υποχρεώσεις στο καθημερινό μας πρόγραμμα και διαφόρων ειδών μικροεκνευρισμοί που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της κοινωνικής ασυνέχειας. Η θρησκείες εκμαιεύουν ηθικές ως ένα εύκολο σερβίρισμα του καφέ μας, μία Δευτέρα πρωί, και προσφέρουν ένα βόλεμα στην ανθρώπινη ψυχολογία που αναμένει κάτι ανώτερο να αναλάβει τις αμαρτίες ή τις κακουχίες που μαστίζουν τον άνθρωπο. Ας είμαστε αισιόδοξοι όμως, δεν ζούμε σε έναν -τουλάχιστον εμφανή- πόλεμο.
Ειρωνεία
Ο τίτλος εξυπηρετεί τη προηγούμενη παράγραφο αλλά και την υπάρχουσα. Η ειρωνεία σε αυτή τη παράγραφο είναι η οπτική του ανθρώπου με το κομμάτι, που ονόμασε ο Νίτσε, ως υπερεγώ. Ένα κομμάτι μας αντικρίζει τη πραγματικότητα με την υπόσταση ενός υπερήρωα.
“Εγώ θα τα κάνω όλα στην εντέλεια, χωρίς να με επηρεάσουν οι εξωγενείς ή ενδογενείς παράγοντες.”, λέμε συχνά στον εαυτό μας, για να νιώσουμε δυνατότεροι.
Η αλήθεια είναι πως αυτό ορισμένες φορές αποδεικνύεται πλήρως λειτουργικό (βλέπε περιπτώσεις αυθυποβολής) και άλλες καταστροφικό, καθώς μας οδηγεί σε εσφαλμένες και παραφουσκωμένες ενέργειες, ακόμη και σε ηρωικά σύνδρομα. Τα κλειδί εδώ είναι η ισορροπία και οι εκείνες οι ενέργειες που μας βοηθούν να συνεργαστούμε με τη πραγματικότητα.
Προσωπικότητες και μάσκες
Στη μέση όλων, έρχονται να κουμπώσουν οι διαφορετικές ανθρώπινες προσωπικότητες. Ορισμένες εξισορροπούν το όλο γκανγκστεριλίκι της πραγματικότητας και άλλες το ενισχύουν. Μία ωραία ανάλυση στην προσωπικότητα σας, μπορείτε να κάνετε συμπληρώνοντας μια απλοποιημένη εκδοχή του ερωτηματολογίου των Myers & Briggs εδώ. Γνωρίζοντας μία πλευρά του εαυτού σας θα έχετε μία καλύτερη εικόνα του, μα αυτό είναι αρκετά γενικευμένο. Από τον επαγγελματικό σας προσανατολισμό μέχρι την αναζήτηση του ιδανικού ατόμου που θα σταθεί δίπλα σας. Πιστεύω πως αυτό δεν είναι λίγο. Η άλλη παράλληλη λύση είναι η δημιουργία των μασκών για να αντιμετωπίσουμε τη πραγματικότητα. Μάσκες που άλλοτε βοηθούν και άλλοτε καταδικάζουν την προσωπική μας κοινωνική συνέχεια. Κάποια πράγματα είναι επιλογές, άλλες γονίδια και ορισμένες εξωγενείς περιβαλλοντικοί παράγοντες. Η λίστα δεν τελειώνει και η ανάλυση σηκώνει μεταμεσονύχτιες συζητήσεις μέχρι το ξημέρωμα.
Τα κουμπιά μας
Πρόσφατα, συζητούσα με μία φίλη, πόσο έχουν εξαφανιστεί κάποιοι, κάποτε, καλοί φίλοι από τις ζωές μας. Της εξηγούσα εν συντομία, πως όλοι οι παραπάνω παράγοντες του σήμερα, επηρεάζουν τον άνθρωπο και ορισμένες φορές είτε αλλοιώνουν τη κρίση του είτε έχουν πλαισιώσει σε τέτοιο βαθμό την προσωπικότητα του εναρμονίζοντάς την με τον κυνισμό του σήμερα. Επίσης οι αξίες, δεν εισέρχονται στις ζωές μας με τον ίδιο τρόπο και τον ίδιο χρόνο. Τη φίλη μου εκείνη, την γνωρίζω από τον παιδικό σταθμό και ενώ η φιλία μας έχει τις διακυμάνσεις της ως προς τις περιόδους που βρισκόμαστε, συνεχίζουμε να κρατούμε επαφή, αλλά οι υπόλοιποι φίλοι και φίλες; Για τους υπόλοιπους ακόμη αναζητούμε τα κουμπιά τους. Εκείνα τα κουμπιά που κάποτε μας στέριωσαν για εύλογα χρονικά διαστήματα, κατά τη διάρκεια των οποίων δημιουργούσαμε εμπειρίες μαζί και μετρούσαμε ωφέλιμο χρόνο.
Ένα προσωπικό συμπέρασμα
Ο Επίκουρος έδωσε εξ ορισμού στη φιλία ένα ωφελιμιστικό υπόβαθρο και τείνω να το πιστεύω, ειδικότερα για την εποχή μας. Η φιλία λαμβάνει μια υλιστική αξία πλέον, ακόμη και σε ένα ασυνείδητο βαθμό. Μπορούμε να μοιραζόμαστε τα συναισθήματα μας ως μέσο αποσυμφόρησης του σήμερα ή να μοιραζόμαστε μία πίτσα, βλέποντας έναν αγώνα ποδοσφαίρου. Τα κουμπιά που ψάχνουμε για να ρυθμίσουμε τις ανθρώπινες σχέσεις κρύβονται δυστυχώς στο συμφέρον των ανθρώπων ή σε ψυχολογικά κενά που δημιουργεί η εκάστοτε πραγματικότητα. Ίσως κάνω λάθος, ίσως όχι, ο,τι και αν πιστεύεις, αμφισβήτησε με επιχειρήματα.
